Soğan hakkında kısa, özet bilgiler verdikten sonra, ayrıntılarını soru cevap şeklinde açıklayalım. Soğandan gelir eldesi için 8-12 ton verimi yakalayabilmek lazım.

Soğan ekilecek toprağın hazırlığına özen gösterilmeli, toprak keseksiz olmalıdır. Ekimden önce toprağı pulluk ile derin bir sürüm yapıp bırakırız. Sonra toprağı inceltmek için kültüvatör ile süreriz. Bu şekilde toprak keseksiz hale getirilir. Soğanın tohumu küçüktür ve çimlenmesi 3-4 hafta alır. Bu nedenle ekim derinliğinin 1-2 cm arasında olması önerilir. Sıra arası 25 cm’ye kadar ayarlanabilir ama sıra üzeri genelde 2-3 cm’nin altına düşürülmemelidir, çünkü ileride baş bağlama döneminde bize sıkıntı yaratır; irilik yakalanmaz ve pazarlamada sorun oluşur.

Taban gübresi toprak şartlarına bağlı olarak değişmekle birlikte dekara en az 30 kg atılır.

Ekimden 1-2 ay sonra  Amonyum sülfat atılabilir. Tercihen fırfır yerine yağmurlama ile atılmalıdır, bu şekilde daha az gübre harcanır. Yağış yoksa, ekim yapıldıktan sonra toprak tavına bağlı olarak, olgunlaşmaya kadar yaklaşık 4 kez su verilir. Soğanda yağmurlama sulama verim açısından da çok daha iyi sonuç verir.

Soğan Hangi İklim ve Topraklarda Yetiştirilebilir?

Soğan, gündüzleri sıcak ve kurak, geceleri ise serin karasal iklimi sever, ilkbaharın yağışlı geçmesini ister. Baş bağlama ve başın büyümesi için sıcaklığın fazla olmasını ister. Erken gelişme devresinde sıcaklık 10-12 ˚C olmalıdır. Baş bağlama döneminde ise 20-21 ˚C, olgunlaşma için 24-27 ˚C sıcaklık isteği vardır. Soğan, -8 ile -10 ˚C arasındaki sıcaklıklara dayanabilen bir bitkidir. Başın gelişmesi için gerekli olan diğer faktör ise gün uzunluğudur ve buna gün uzunluğuna karşı istekleri soğanın çeşitlerine göre değişir. Akdeniz sahil kesimi için sonbahar ekimi yapılan yerlerde kısa gün soğanları seçilmelidir. Soğan yetiştiriciliğinde münavebe gerekmektedir. Üst üste aynı tarlada soğan yetiştiriciliği yapılmamalıdır.

Soğan Nasıl Yetiştirilir? Ekim Sıklığı ve Ekim Derinliği Nasıldır?

1- Doğrudan tohum ekimi: Aynı sezonda 5-6 aylık dönemde başlar elde edilir.

2- Arpacık(kıska) ile ekim: 1. yıl arpacık elde edilir. 2.yıl bu arpacıklar ekilerek baş elde edilir.

3- Fide ile yapılan yetiştiricilik: Süresi tohum ekimiyle olan yöntemle aynıdır. Aynı yıl baş elde edilir.

Ekonomik bakımdan en uygun yöntem doğrudan tohum ekimiyle olan yöntemdir. Bu yöntem, mekanizasyon açısından da en uygun yöntemdir. Kullanılan tohumluk miktarı dekara 500 g’dır. Pnömatik mibzerle ise dekara 200 g tohum kullanılmaktadır. Bitki sıra aralığı 20- 30 cm olmalıdır. Sıra üzeri mesafe 2-3 cm, iri çeşitlerde 5 cm olabilir.

Soğan Ekiminde Toprak İşleme Nasıl Olmalıdır?

Doğrudan tohum ekiminde tarlada çok iyi toprak hazırlığı yapılması gerekir. Akdeniz iklimine sahip bölgeler için tohum ekim tarihi 15 Ağustos’tan 15 Ekim’e kadar olan dönemdir.

Tarla sonbaharda 15-20 cm derinlikte işlenir. Ekimden önce toprak tava gelir gelmez yüzlek olarak işlenir. Toprak kültüvatör, tırmık ile iyice parçalanır, sonra bastırılır ve tohum ekilir.

Ekim sırasında toprak sıcaklığının 10-12 ˚C olması gerekir. Bitkiler 10 cm yüksekliğe geldiğinde sıra üzeri mesafeyi ayarlamak için elle seyreltme yapılabilir.

Yabancı otlara karşı önerilen herbisitler ile ilaçlı mücadele yapılabilir.

Soğanda Gübreleme İşlemleri Nasıl Yapılmalıdır?

Gübreleme işlemi toprağınızın durumuna göre değişeceği için toprak analiz sonuçlarına göre hareket edilmelidir. Yine de genel bir fikir sahibi olmak için rakamsal olarak konuşacak olursak, dekardan 4-6 ton baş soğan alabilmek için: 15 kg/da saf azot, 10 kg/da saf fosfor ve 15 kg/da saf potasyumun gerekli olduğunu söyleyebiliriz.

Gübre önerilen miktarda atılacağı için, bu konuda genel bilgiler versek daha doğru olacaktır.

Fosforun tümü, azot ile potasyumun ise 1/3’ü ekimde taban gübresi olarak verilir. Geriye kalan azot ve potasyumlu gübrelerin bir kısmı ekimden 1 ay sonra, diğer kısmı da baş oluşturma döneminde verilir.

Gübrelemede azotun fazla kullanılması iriliği artırır. Ancak soğanın içi fazla azot kullanımında kof olur, kalite ve dayanıklılığı azalır ve geççiliğe neden olur.

Soğan yetiştirilecek tarlaya, aynı yıl çiftlik gübresi verilmemesi istenir. 1 yıl önce uygulanan çiftlik gübresi daha iyi sonuç verir.

Toprak analizi yaptırılmış toprağa uygun olarak, yazının ilk kısmında biraz bahsettiğim kimyasal gübrelerden verilebilir.

Soğanda Sulama Nasıl ve Ne Kadar Yapılmalı?

Soğanda, büyüme dönemi içinde 450-500 mm den az yağış alan yerlerde sulama yapılmalıdır. En uygun sulama yöntemi yağmurlamadır ve yağmurlama sulama ile 1-2 sulama yeterlidir.  Baş olgunlaştırma döneminde sulama yapılmamalıdır.

Taze Soğan Yetiştiriciliği ve Hasadı Hakkında Neler Söyleyebiliriz?

Daha çok arpacık (kıska) ekimi ile elde edilir. Daha kısa sürede hasada ulaşılır. Sıra arası 15-20 cm, sıra üzeri ise 1-2 cm olmalıdır.

Hasat zamanını belirleyen faktörler, olgunluktan çok ürünün durumu ve pazardaki taleptir. Erken dönemde pazara çıkarmak üretici için ekonomik yönden önemlidir.

Soğanların çapı 1-2 cm olduğu dönemde sökülür.

Üst yaprakları temizlenip kökleri yıkanır ve demetlenerek pazarlanır.

Kuru Soğan ve Hasadı Hakkında Neler Söylenebilir?

Hasatta dikkat edilecek hususlardan birisi de bahsettiğim gibi 1-1,5 ay önce kuru madde oranının artması için sulama yapılmamasıdır.

Soğanlar belli bir büyüklüğü alıp yaprakları sararmaya başladığı an üst kısmı kırılarak yatırılır. 15-20 gün sonra soğanların dış yaprakları tamamen kurur, soğanlar sökülüp çıkarılır. Bu dönemde soğanın dış kabuğu koyulaşır ve 2-3 kabuk oluşur. Sökümü yapılan soğanlar, toprak yüzeyinde ortalama 10 gün tutularak güneşte kurutulur. Bu dönemde yağış istenmez.

Soğanın sökümü elle çapa kullanılarak yapılır. Hasat edilen soğanların üst kuru sapları kopartılır. Turfanda pazarlanan soğanlarda kurutma yapılmaz.

Soğanlarda depolama çok önemlidir. Soğanda kabuk rengi koyuluğu, soğanın içerdiği kükürtlü bileşiklerin çokluğu, soğan üzerindeki kabuk sayısı ve gübreleme muhafaza süresini uzatır.