1-Cryptosporidiosis nedir ?

2-Hastalığın oluşumunda hangi faktörler rol oynar?

3-Hastalığın belirtileri nelerdir?

4-Teşhis nasıl yapılmaktadır?

5-Hastalığın gidişatı nasıldır?

6-Yetiştiriciler hastalık konusunda nelere dikkat etmelidir?

1-Cryptosporidiosis nedir ?

Başlıca etken Cryptosporidium parvumdur. Hastalık, protozoal hastalıklar içerisinde yer almaktadır. Ookistleri çoğu dezenfektana dirençli olup; soğuk, nemli ve ıslak çevre şartlarında 18 ay kadar, toprak ve çamurda ise birkaç ay yaşayabilmektedir. Ookistlerin hastalık oluşturma yeteneği amonyak, formalin, dondurma gibi durumlarda bozulmaktadır. Hastalık Dünyada yaygın olarak gözlenmektedir. Buzağılarda 5-28 gün daha sıklıkla 7 ila 14 günlüklerde yaygın gözlenmektedir. Hastalık kuzularda da oluşabilmektedir.

2-Hastalığın oluşumunda hangi faktörler rol oynar?

Enfeksiyonun kaynağını enfekte olan dışkı oluşturmaktadır. Enfekte olan hayvanların dışkılarıyla ookistler saçılmaktadır. Hasta hayvanlarda ishal bittikten sonra dahi ookist saçılmaları mevcuttur. Bulaşma enfekte hayvanların dışkılarının yem ve sulara bulaşması sonucu diğer hayvanlara geçmesiyle oluşmaktadır. Su kaynakları bu hastalığın bulaşmasında en önemli faktördür. Hastalık her mevsimde gözlenmesine rağmen daha çok kış ve sonbahar aylarında oluşmaktadır. Hastalığın buzağılarda oluşmasında var olan diğer risk faktörleri ise;

• Kolostrumun yani ağız sütünün gereken zamanda, istenilen miktarda ve hijyen koşullarına uyulmadan hayvanlara veriliyor olması

• Bağışıklığın zayıf olması

• Hijyen şartlarına dikkat edilmemesi

• Buzağılarda ishal yapabilen viral, bakteriyel, protozoal başka hastalıklarında var olabilmesi cryptosporidiumun görülme olasılığı

• Ani hava değişiklikleri

Hastalığa gereken zamanda müdahale edildiği taktirde ölüm oranı düşüktür ve hastalığın zoonotik özelliği bulunmaktadır.

3-Hastalığın belirtileri nelerdir?

Hastalığa ait belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Hafif- orta şiddette sarı, sarı- kahverengi ishal

• İshalin bazen mukus içermesi ve krema niteliğinde olması

• İshalin bazen kan içermesi

• Hayvanlarda halsizlik ve ciddi sıvı kayıplarına bağlı oluşan dehidrasyon tablosu

• Durgunluk

• İştahın azalması

• Çok nadir ateş

• Ikınma hali

• Nadiren de olsa ayağa kalkamama

• Tedavilere rağmen geçmeyen, inatçı ishal tablosu

4-Teşhis nasıl yapılmaktadır?

Hastalığa ait laboratuvar bulguları çok tipik değildir. Veteriner hekimler buzağıların yaş aralıkları, genel durumları, ishalin karakteri sonucunda tanı için ön bilgide bulunabilirler. Kesin teşhis dışkıda var olan ookistlerin modifiye Ziehl Nieelson boyama yöntemiyle belirlenmesiyle olur.

Bunun dışında sahada hızlı tanı kitleri de mevcuttur. Dışkının farklı serolojik muayeneleri ile de yine teşhis kesin şekilde ortaya konmaktadır. Hastalık ishalle seyreden birçok hastalıkla karışabilmektedir. Bu yüzden Veteriner hekimler iyi bir muayene, çeşitli tanısal metodlarla hastalığı diğer hastalıklardan ayırabilmektedirler.

5-Hastalığın gidişatı nasıldır?

Hastalığı geçiren hayvanlarda oluşan zamanında müdahale ile iyi sonuçlar alınmaktadır ancak burada Veteriner hekimler kadar yetiştiricilere  de büyük görevler düşmektedir. Tedavisi uygun şekilde yapılan hayvanlarda yeterli miktarda ve temiz sütün verilmesi, işletmelerde hijyen kurallarına dikkat edilmesi hastalığın oluşumunu büyük ölçüde engelleyeceği unutulmamalıdır.

6-Yetiştiriciler hastalık konusunda nelere dikkat etmelidir?

Hastalığın tedavisinde Veteriner hekimler kontrolünde bazı ilaçlar kullanılmaktadır. Bunun dışında yetiştiricilerin dikkat etmesi gerenler ise;

•Yeterli kolostrumun hayvanlara verilmesi

•Hijyen şartlarına işletme genelinde uyulması

•Buzağıların bireysel padoklara yerleştirilmesi

•Altlıkların kuru olması ve güneş alması

•Bakıcıların da hijyen kurallarına dikkat etmeleri

•Hasta hayvanların diğer hayvanlardan ayrılarak izole edilmeleri

•Hastalığın çıktığı işletmelerde çevrenin hidrojen peroksit ya da chlorine dioxide ile dezenfekte edilmesi gerekmektedir.