Sarı alaca – Simental – Fleckvieh Tarihçesi Nedir?

Simental ırkı geçmişi Orta Çağ'a kadar uzanan bir sığır türüdür. Anavatanı İsviçre ve Avusturya’ dır. Simmental adı, sığırların ilk yetiştirildiği bölgenin isminden türemiştir( İsviçre'deki Berner Oberland'da bulunan Simme Vadisi.) Fleckvieh (lekeli inek ) olarak adlandırılırken , zamanla bu isim Simental olarak devam etmiştir., Almanya ve Avusturya'da Fleckvieh ve Fransa'da Pie Rouge olarak bilinir. Kombine verimli (süt- et ) bu ırk kuzey ve güney Amerika’da , Avustralya’ da , bir çok Avrupa ülkelerinde ve Afrika’ da etçi ırk olarak bilinir .

1870 yıllarında İsviçre’ deki yerel kırmızı ve beyaz ırkın melezlenmesi sonucu oluşan sarı danaların Avusturya’ daki yerel Fleckvieh’le melezlenmesi sonucu Simental ırkı ortaya çıkmıştır. Oluşan Simental ırkının daha güçlü ve sağlam olduğu görülmüştür. Günümüzde %5-7.5 oranında Kırmıızı (Red) Holstein ile melezleme çalışmalarında sütçü özelliği arttırılmaya çalışılmaktadır. Simental ırkı diğer etçil ve sütçü ırklarla melezlenmeye çok uygundur. Melezleme sonrası doğan buzağılar daha sütlü ve etli olmakla birlikte , kas yapıları da güçlüdür. Dünyada ortalama 42 milyon Simental inek yetiştirilmektedir ve dünyadaki en çok kullanılan 2. sığır ırkıdır. Örneğin Almanya’ nın en gözde sığır ırkılarından biridir ve Almanya’ da ortalama 4.5 milyon Simental bulunmaktadır. İsviçre’ de sığır varlığının % 51’ i Simental ırkından oluşmaktadır.

Simental Irkının Türkiye’deki Önemi ?

Türkiye sığır populasyonunda başta Siyah Alaca (Holstein ) ırkı olmak üzere kültür ırkı sığırların payının artışı ülke süt üretiminin yükselmesi katkı sağlarken, kültür ırklarının iri yapılı olmalarından dolayı ortalama karkas ağırlığının artmasına da katkı yapmaktadırlar. Siyah alaca ırkının süt verimi bakımından diğer sığır ırklarına göre önemli üstünlüğü varken, bu ırkın döl veriminde görülen belirgin düşüş, hastalıklara karşı dayanıksız oluşuna bağlı olarak sürü ömür süresinin kısalması, son yıllarda ülkemizde süt/yem paritesinin düşük seyretmesi ve kırmızı et fiyatlarındaki yükselişler üreticileri alternatifler aramaya itmiştir. Türkiye’deki süt ve kırmızı et sektörlerindeki bu gelişmeler, süt üreticisini daha fazla gelir elde edeceğini düşündüğü et üretim kapasitesi yüksek olan Simental ırkına yöneltmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak başta Almanya ve Avusturya olmak üzere son yıllarda Türkiye’ye önemli miktarda damızlık materyal olarak Simental ırkı gebe düve getirilmeye başlanmış ve bu eğilim Simental ırkını bugün Türkiye’de Siyah Alaca’dan sonra en fazla yetiştirilen ırk konumuna yükseltmiştir.

Türkiye’ ye Simental genotipi Cumhuriyetin ilk yıllarında Macaristan’ dan ithal edilen Bonihad sığırı ile gelmiştir. Ancak sonraları çalışılmaktan vazgeçilmiş daha sonra 1970 yılında Almanya’ dan deneme amacıyla devlet yetiştirme kurumlarına Simental getirilmiştir.

Üreticinin Simental ırkı yetiştiriciliğine artan bu ilgisi Türkiye’de Simental ırkı sığırların yetiştiriciliği üzerine yapılan çalışmaların gözden geçirilmesine ve Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği (TDSYMB)’nin öncülüğünde 6 Ekim 2015’de İzmir’de, 19 Ekim 2016’da da Konya’da Simental yetiştiriciliği üzerine paneller düzenlenmesine yol açmıştır.

Simental Irkının Karakteristik Özellikleri Nasıldır?

• Renk sarı – beyaz veya kırmızı – beyaz alacadır. 
• Baş, alın ve kirpikler beyaz renktedir.
• Amerikan Simentalleri, ağırlıklı olarak siyah veya kırmızı olmak üzere farklı renktedir; daha açık renge sahip hayvanlar Fleckvieh olarak adlandırılır.  Yetiştirmede koyu renkli bölgelerin vücutta büyük alanlar kaplaması istenmektedir. 
• Simental ırkı boynuzlu veya boynuzsuz olabilir. Boynuzlu hayvanlarda boynuzlar yukarı doğru ise , diğer bir ayırt edici özellikte yoğun bir gerdana sahip olmalarıdır.
• Çoğunun göz çevresinde pigment vardır ve parlak güneş ışığından kaynaklanan göz sorunlarını azaltmaya yardımcı olur.
• Simentallerde tırnaklar sağlam, sırt uzun ve kuvvetli , göğüs geniş ve derin , sağrı dengeli ve kaslar gelişkindir.
• İklim şartlarına kolay adapte olurlar. 
• Uzun ömürlüdürler. 
• Yüksek döl verimine sahiptirler.
• Annelik içgüdüsü yüksektir. 
• Adaptasyon yeteneği çok iyidir. 
• Sağlık problemleri azdır. 
• Düşük somatik hücre sayısına sahiptirler.( Somatik hücre sayısı, süt kalitesinin en önemli göstergelerindendir. İneklerin bağışıklık sistemi, mastitise veya mastitis etkeni patojenlerine karşı oluştuğu bir tepki olarak somatik hücre sayılarını artırır.) 
• Vücudundaki ve baştaki tüylerin kıvırcıklığı arttıkça besi değeri daha iyidir. ( Sebebi kırmızı Holstein geni arttıkça bu özellik kaybolmaya ve sütçü özellik kazanmaya başlar.) 
• Olgunluğa erken ulaşırlar.
• Mera veya kesif beside çok başarılıdırlar. 
• Tip ve renkte uyum gösterir.

Simental Irkı Verim Özellikleri Nelerdir ?  

• Canlı ağırlık erkek hayvanlarda 1100-1300kg , dişi hayvanlarda 700-800kgdır. 
• Cidago yüksekliği erkek hayvanlarda 150-165cm , dişi hayvanlarda 138-150cmdir.
• Canlı ağırlık artışı 1350-1600gr/gündür. 
• 19 aylık bir simental dananın canlı ağırlığı 696 kg , karkas ağırlığı 401kg , net ağırlık kazancı 692gr/gün , et randımanı %5 7.9’ dur. (Yaklaşık) 
• Süt verimi ortalaması 6.850kg/ laktasyondur.
• Sütteki yağ oranı % 4.14’tür. (Yaklaşık)
• Sütteki protein oranı % 3.49’ dur. 
• Gebelik süresi 285 – 287 gündür.
• İlk buzağılamayı yaklaşık 24  ayda yaparlar.
• Hayatı boyunca yaklaşık beş buzağı verirler. 
• Buzağılar doğumda yaklaşık 40 kg’dır. 
• Ölü doğum oranı düvelerde % 5.3 , ineklerde % 3.6’dır. ( Diğer ırklara göre daha yüksek güç doğum ve ölü doğum oranına sahiptirler. 
• Yaklaşık 3 yıl 8 ay (3.8 yıl) boyunca üretken bir dönem gösterirler. 
• İlk tohumlamada başarı oranı % 72dir ( yaklaşık). 
• Buzağılama aralığı yaklaşık 392 gündür.
• Müdahalesiz doğum oranı % 95.3’tür. 
• Beton zeminli ahırlarda ayak hastalıklarına yakalanma ihtimali yüksektir. 
• Sıcak bölgelerde göz problemlerine çok rastanır.

Simental Irkı Melezleme Çalışmaları Sonuçları Nasıldır ve Neler Yapılabilir ?

Jersey ırkı ile Simental Melezleme Çalışmaları sonucunda ; Buzağı doğum ağırlığı melezlerin daha yüksek bulunmuş (Jersey=25.1 Simental -Jersey =31.9). Melezlerde güç doğum gözlenmemiştir. Gebelik için tohumlama sayısı Jerseyde 2.9, Simental - Jerseyde 2.5 bulunmuştur. Melezler, Jersey ırkına göre kesim ağırlığına 1 ay daha erken ulaşmıştır (Melezler 6.2 ay- Jersey 7.3 ay). Melezlerin Günlük Canlı Ağırlık Artışı fazla olmuştur (0.865 gr-Melez, 0.754-Jersey).

Kuzey Almanya’da 30 yıldır Siyah Alaca ırkı Simental ile melezleme yapmaktadır. Yetiştiriciler melez buzağıları Siyah Alaca erkek buzağılarına ve kesime giden ineklere göre daha yüksek fiyata satabilmektedir.Üreme kabiliyeti yüksek olduğu için sürü yenilemeye katkı sağlayacak dişi oranı %40’a ulaşabilmektedir. Sağlam meme yapısı, kaliteli ve kuru madde içeriği yüksek süt elde edildiği belirtilmiştir. İyi bir vücut yapısı ve sütün kalitesinden dolayı sağlanan kazanç, ve dayanıklılık inek bakım ücretlerini düşürmektedir. Sütün yanında et üretiminden dolayı ekonomik üstünlük sağlanmaktadır.

2010 yılında Haiger ve Knaus tarafından yapılan çalışmada Avusturya Simental tosunlarının besi sonu ağırlığının (660 kg) Siyah Alaca’dan (565 kg) daha yüksek olduğunu bildirerek, Siyah Alaca’nın Günlük Canlı Ağırlık Artışı’nın Simental ırkından %12 daha düşük, her 1 kg Canlı Ağırlık Artışı için yem enerji gereksiniminin %8 daha yüksek olduğunu, Simental tosunların kesim performanslarının neredeyse tamamı bakımından Siyah Alaca’dan daha üstün olduklarını, Siyah Alaca’dan sağlanan gelirin böylece Simental’den %26 daha düşük olduğunu ifade etmişlerdir.

Ülkemizde Şanlıurfa’da bir besi işletmesinde besiye alınan Siyah alaca , Esmer ve Simental saf ırkları ile Yerli Kara melezi 11,117 baş tosuna ait veriler (838 başı Simental) değerlendirilerek yapılan bir çalışmada, Simental ve Yerli Kara melezi besi sığırlarının sıcağa olan toleransının Siyah Alaca ve Esmer ırkına göre daha yüksek olduğu bildirilirken, Yerli Kara melezi besi sığırlarının soğuğa karşı toleransının daha düşük olduğu ifade edilmiştir. 

• Melezleme çalışmalarının yürütüldüğü bölgelerde besi kooperatifleri ve ürün değerlendirmeye yönelik örgütlenme desteklenmelidir. 
• Simental ve Simental’den köken alan ırkların en iyi performansı sağlayabileceği besleme çalışmalarına ağırlık verilmelidir .
• Simental ırkının sütteki yağ ve protein oranı yüksek olmasının avantajını kullanarak, özellikle sütün değerinden satılamadığı bölge/yörelerde sütün ürüne işlenerek pazarlanması sağlanarak daha yüksek gelir elde edilebilir. 
• Kaba yemin uygun olduğu bölgelerde, kaba yem ile beslenen sütçü Simental sürüleri oluşturularak, özel süt ürünleri üretimi teşvik edilebilir. 
• Simental ırkının yaygınlaştırılması sonucunda erkek buzağı sayısı artacak bu da ülkeye kırmızı et sağlanması, ayrıca melezlerin de karkas ve et kalitesini artırması açısından ayrı önem taşımaktadır.

Simental Irkının Yaşam Alanları Nasıldır ?

Simental ineklerin en çok tercih edildiği ülkeler arasında Avusturya ve Almanya gibi ülkeler yer alır. Her bölgeye kolayca adapte olabilmesinde dolayı ülkemizde hemen her bölgesinde yetiştirilebilir. Ama öncelikli olarak Ege Bölgesi’nin doğu bölümü, İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadaolu Bölgesi Simental yetiştiriciliğinde ülkemizde diğer bölgelerimize göre daha elverişlidir. Her iklim koşuluna kolayca adapte olup bölgeye uyum sağladığı unutulmamalıdır. Simentaller yetiştirildikleri bölgelerin bazılarında tarımsal işgücü olarak bugünde kullanılmaktadır.

Yüksek et ve süt verimi, hastalıklara karşı dayanıklı bir tür olması, bulundukları iklim şartlarına kolay uyum sağlamaları, döl veriminin yüksek olması , Holstein ırkı ineklerle melezlenme konusunda uyum sağlaması ve uzun ömürlü oluşu çok tercih edilme nedenleri arasında yer alır. Uzun ömürlü olması ve getirisinin fazla olmasından dolayı fiyatları diğer Holstein , Montofon, Yerli Kara gibi ırklara göre fazladır.